| Newton’s law of motion ནེའུ་ཊོན་གྱི་འགུལ་སྐྱོད་གཏན་ཁྲིམས། | phys. Law 1: Every object continues in a state of rest, or of uniform speed in a straight line, unless acted on by a nonzero net force. Also known as the law of inertia. Law 2: The acceleration produced by a net force on an object is directly proportional to the magnitude of the net force, is in the same direction as the net force, and is inversely proportional to the mass of the object. Law 3: Whenever one object exerts a force on a second object, the second object exerts an equal and opposite force on the first. | གཏན་ཁྲིམས་དང་པོ། དངོས་པོ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་ཀླད་ཀོར་མིན་པའི་ཕྱི་ཡི་གཙང་ཤུགས་ཤིག་མ་ཕོག་པའི་བར་དུ་དངོས་པོ་དེའི་འགུལ་མེད་རང་གཤིས་སམ་མགྱོགས་ཚད་བརྟན་པོའི་དྲང་ཐད་འགུལ་སྐྱོད་དེ་འགྱུར་མེད་དུ་གནས་པ་ཡིན། འགྱུར་འགོག་རང་གཤིས་ཀྱི་གཏན་ཁྲིམས་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད། གཏན་ཁྲིམས་གཉིས་པ། གཙང་ཤུགས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་མྱུར་སྣོན་ནི་གཙང་ཤུགས་དེའི་འབོར་ཚད་ལ་ཐད་འབྲེལ་ཡིན་པ་དང་། གཙང་ཤུགས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་དང་མཚུངས་ཤིང་། དངོས་པོ་དེའི་གདོས་ཚད་དང་ལྡོག་འབྲེལ་ཡིན། གཏན་ཁྲིམས་གསུམ་པ། དངོས་པོ་ཞིག་གིས་དངོས་པོ་གཞན་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་ཤུགས་ཤིག་འདོན་སྐབས། དངོས་པོ་གཉིས་པ་དེ་ཡིས་ཀྱང་དངོས་པོ་དང་པོ་དེའི་སྟེང་དུ་ཁ་ཕྱོགས་ལྡོག་ཅིང་ཚད་མཉམ་པའི་ཤུགས་ཤིག་འདོན་གྱི་ཡོད། |
| Newton’s law of gravitation ནེའུ་ཊོན་གྱི་འཐེན་ཤུགས་གཏན་ཁྲིམས། | phys. There is a force of attraction between any two massive particles in the universe. For any two point masses m1 and m2, separated by a distance d, the force of attraction F is given by F=m1m2G/d2, where G is the gravitational constant. Real bodies having spherical symmetry act as point masses positioned at their centres of mass. | འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་གདོས་ཚད་ཡོད་པའི་རྡུལ་གཉིས་ཀྱི་དབར་དུ་ཕན་ཚུན་འཐེན་རེས་བྱེད་པའི་ཤུགས་ཤིག་ཡོད་པ་དེར་གོ གདོས་ཚད་ m1དང་ m2 ཡོད་པའི་ཧ་ཅང་ཕྲ་བའི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཐག་ d ཡིན་ན། འཐེན་ཤུགས་ནི་ F=m1m2G/d2 ཡིན། G ནི་འཐེན་ཤུགས་བརྟན་གྲངས་ཡིན། ཟླུམ་གཟུགས་ལྟ་བུའི་མཚུངས་ཆ་ཡོད་པའི་དངོས་གཟུགས་རྣམས་ནི་གདོས་ཚད་རྣམས་གདོས་ལྟེ་རུ་འདུས་ཡོད་པའི་ཧ་ཅང་ཕྲ་བའི་དངོས་གཟུགས་དང་མཚུངས། |
| Newton’s law of cooling ནེའུ་ཊོན་གྱི་གྲང་བསིལ་གཏན་ཁྲིམས། | phys. The rate of cooling of an object-whether by conduction, convection, or radiation- is approximately proportional to the temperature difference between the object and its surroundings. | རྒྱུད་ཁྲིད་དམ། གཏད་རྒྱུག་གམ། འགྱེད་འཕྲོ་བཅས་པ་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་པོ་ཞིག་གྲང་མོར་བཟོ་བའི་འགྲོས་ཚད་ནི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེའི་ཁོར་ཡུག་དབར་གྱི་དྲོད་ཚད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་ཧ་ལམ་ཐད་འབྲེལ་ཡིན། |
| Newton’s formula ནེའུ་ཊོན་གྱི་སྤྱི་འགྲོས། | phys. For a lens, the distances p and q between two conjugate points and their respective foci is given by pq=f2, where f is the focal length of the lens. | ཆེ་ཤེལ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། དུས་མཉམ་དུ་མངོན་པའི་ཚེག་གཉིས་ནས་སོ་སོའི་འདུ་གནས་དབར་གྱི་བར་ཐག་ p དང་ q ཡིན་ཚེ། བར་ཐག་དེ་གཉིས་དང་འདུ་གནས་རིང་ཚད་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་མཉམ་རྩིས་ pq=f2 ཡིས་མཚོན། f ནི་ཆེ་ཤེལ་གྱི་འདུ་གནས་རིང་ཚད་ཡིན། |
| Newton (N) ནེའུ་ཊོན། | phys. SI unit of force. One newton is the force applied to a 1-kilogram mass that will produce an acceleration of 1 meter per second per second. | ཤུགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་ལྡན་བརྩི་གཞི། ནེའུ་ཊོན་གཅིག་ནི་གདོས་ཚད་ཀི་ལོ་གྷ་རམ་གཅིག་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ལ་མྱུར་སྣོན་ 1m/s2 བསྐྲུན་པར་བཀོལ་བའི་ཤུགས་དེ་ཡིན། |
| new fear association འཇིགས་གྲོགས་གསར་པ། | neurosci. | |
| neutrophil བར་ལེན། | biol. Neutrophil, type of white blood cell (leukocyte) that is characterized histologically by its ability to be stained by neutral dyes and functionally by its role in mediating immune responses against infectious microorganisms. Neutrophils, along with eosinophils and basophils, constitute a group of white blood cells known as granulocytes. | ཕུང་གྲུབ་རིག་པའི་ཆ་ནས་བར་གནས་ཀྱི་ཚོས་མདོག་ལེན་ཞིང་བྱེད་ལས་ཀྱི་ཆ་ནས་གཉན་ཁ་ཅན་གྱི་ཕྲ་དངོས་ལ་ནད་འགོག་གི་ཡ་ལན་སྤྲོད་པར་བར་འདུམ་བྱེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་ཁྲག་དཀར་ཕྲ་ཕུང་ (དཀར་ཕུང་) གི་རིགས་ཤིག་ལ་བར་ལེན་ཞེས་ཟེར། བར་ལེན་དང་། དམར་ལེན། མཐིང་ལེན་གསུམ་པོས་ཟེགས་ལྡན་ཁྲག་ཕུང་ཞེས་པའི་ཁྲག་དཀར་ཕྲ་ཕུང་གི་སྡེ་ཚན་དེ་གྲུབ་ཀྱི་ཡོད། [ཚོས་ལེན་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས་མིང་བཏགས། མཐིང་དམར་གང་རུང་མི་ལེན་པར་བར་ན་གནས་པའི་ཟིང་སྐྱ་ལེན་པས་སོ།] |
| neutron star བར་རྡུལ་སྐར་མ། | phys. Star that has undergone a gravitational collapse in which electrons are compressed into protons to form neutrons. | གློག་རྡུལ་རྣམས་ཕོ་རྡུལ་གྱི་ནང་དུ་བཙིར་གནོན་བྱས་ཏེ་བར་རྡུལ་གྲུབ་པའི་འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་རྡིབ་སྐྱོན་བྱུང་ཚར་བའི་སྐར་མ། |
| neutron degeneracy pressure བར་རྡུལ་ཉམས་པའི་གནོན་ཤུགས། | phys. | |
| neutron བར་རྡུལ། | phys. Electrically neutral particle that is one of two kinds of nucleons that compose an atomic nucleus. | ལྟེ་རྡུལ་གྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལྟེ་ཆ་གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་གི་གློག་ཁུར་མེད་པའི་རྡུལ། |
| neutrino མ་ནིང་ཕྲ་རྡུལ། བར་རྡུལ་ཕྲ་མོ། | phys. Elementary particle in the class of elementary particles called leptons. It is uncharged and almost massless; three kinds – electron, muon, and tau neutrinos, are the most common high-speed particles in the universe; more than a billion pass unhindered through each person every second. | རྩ་རྡུལ་གྱི་སྡེ་ཚན་ལེབ་ཊོན་ཞེས་འབོད་པའི་གྲས་ཀྱི་རྩ་རྡུལ། དེ་ལ་ཁུར་མེད་ཅིང་གདོས་ཚད་ཧ་ལམ་མེད། རིགས་གསུམ་ཡོད་པ་ནི་གློག་རྡུལ་དང་། མི་ཨོན། ཊའུ་བཅས་ཀྱི་བར་རྡུལ་ཕྲ་མོ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་ཆེས་འབེལ་ཞིང་མགྱོགས་ཚད་ཆེ་བའི་རྡུལ་ཡིན་པ་དང་། སྐར་ཆ་རེ་རེའི་ནང་དུ་མི་ཞིག་རྒྱུད་ནས་བར་རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ལས་མང་བ་འགོག་རྐྱེན་མེད་པར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་དོ། |
| Neutrality བར་གནས་རང་བཞིན། | phil. | |
| Neutral salt བུལ་སྐྱུར་མཉམ་ཚྭ། | chem. | |
| neutral leptons མ་ནིང་ལེབ་ཊོན། | phys. | |
| Neurulation དབང་སྟན་ཆགས་ཚུལ། དབང་སྟན་ཆགས་རིམ། | Neurosci. | (སྦྲུམ་སྲིང་གི་དབང་རྩའི་སྟན་ཆགས་པའི་ཚུལ་ལམ་ཆགས་པའི་རིམ་པ།) |
