| chromosphere ཚོས་ཁམས། | phys. The layer of the sun’s atmosphere immediately above the photosphere. | ཉི་མའི་འོད་ཁྱིམ་ཀྱི་སྟེང་རིམ་ཏག་ཏག་ན་ཡོད་པའི་རླུང་ཁམས་ཀྱི་རིམ་པ་ཞིག |
| chromosome pairs ཚོས་ཕུང་ཆ། | biol. | |
| chromosome ཚོས་ཕུང་། ཚོས་གཟུགས། | biol. A microscopic body in the nucleus of a cell which is conspicuous during mitosis. Chromosomes carry genes, the basic hereditary units. | ཕྲ་ཕུང་ཞིག་གི་ལྟེ་ཉིང་དུ་ཡོད་ཅིང་ཕྲ་ཕུང་གཉིས་གྱེས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡིན་པའི་ཕྲ་གཟུགས་ཤིག ཚོས་གཟུགས་ཀྱིས་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྟེན་ཏེ་རིགས་རྫས་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། |
| chromosomal alteration ཚོས་ཕུང་བརྗེ་སྒྱུར། | biol. | |
| chromoplast ཚོས་བཅས་དབང་ཕྲ། | biol. A colored plastid usually containing red or yellow pigment (as carotene) | (ལ་སེར་བཅུད་རྫས་ལྟ་བུ་) ཚོན་རྩི་དམར་པོའམ་སེར་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཚོན་ལྡན་ནུས་སྦྱོར་དབང་ཕྲ་ཞིག |
| chromodynamics ཁ་དོག་འགུལ་རིག | phys. The quantum theory of the strong interaction, the color property of quarks, antiquarks, and gluons, and their behavior within hadrons. | ཁོག་རྡུལ་དང་ལྡོག་ཟླའི་ཁོག་རྡུལ། གུལ་ཨོན་རྡུལ་བཅས་ཀྱི་ཁ་དོག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཤུགས་ཆེ་བའི་སྦྲེལ་སྦྱོར། སྲ་རྡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྲ་རྡུལ་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས་བཅས་དང་འབྲེལ་བའི་ཚད་རྡུལ་རྣམ་གཞག་ལ་གོ |
| Chromium ཀོ་ལྕགས། | chem. | |
| Chromatography ཚོན་རིས་འབྱེད་ཐབས། | biol. | |
| chromatin ཚོས་སྐུད། ཚོས་གཟུགས་དྲུ་གུ | biol. A complex of eukaryotic DNA combined with proteins; the proteins that bind with DNA include histones. The unfolding of the compact form of chromatin frequently activates transcription. | ཉིང་ཅན་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཌི་ཨེན་ཨེ་དང་སྤྲི་རྫས་སྡེབས་པའི་གོང་བུ་ཞིག་ལ་ཟེར། ཌི་ཨེན་ཨེ་དང་མཉམ་དུ་འཆིང་སྦྱོར་བྱས་པའི་སྤྲི་རྫས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཧིསི་ཊོན་ཡང་ཚུད་ཡོད། ཚགས་དམ་པའི་ཚོས་སྐུད་ཀྱི་ལྟེབ་རྩེག་བཤིག་པ་དེ་ཡིས་ཡང་ཡང་ཕབ་བཤུ་འགོ་འཛུགས་པར་བྱེད། |
| chromatids of chromosomes ཚོས་གཟུགས་ཡ་རྐང། | biol. Either of the two strands formed when a chromosome duplicates itself during cell division. The chromatids are joined together by a single centromere and later separate to become individual chromosomes. | ཕྲ་ཕུང་འབྱེད་རིམ་གྱི་ནང་དུ་ཚོས་གཟུགས་ངོ་འདྲ་བཟོ་བའི་སྐབས་སུ་གྲུབ་པའི་ཉག་མ་གཉིས་ལས་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཟེར། ཡ་རྐང་རྣམས་དཀྱིལ་ཆ་གཅིག་ཁོ་ནས་མཉམ་དུ་མཐུད་སྦྲེལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་རིམ་གྱིས་ཁ་འཕྲལ་ཏེ་ཚོས་གཟུགས་སོ་སོར་འགྱུར་གྱི་ཡོད། |
| chromatid ཡ་རྐང་། (ཚོས་རྩིད།) | biol. Either of the two strands formed when a chromosome duplicates itself during cell division. The chromatids are joined together by a single centromere and later separate to become individual chromosomes. | ཕྲ་ཕུང་འབྱེད་རིམ་གྱི་ནང་དུ་ཚོས་གཟུགས་ངོ་འདྲ་བཟོ་བའི་སྐབས་སུ་གྲུབ་པའི་ཉག་མ་གཉིས་ལས་གང་རུང་ཞིག་ལ་ཟེར།ཡ་རྐང་རྣམས་དཀྱིལ་ཆ་གཅིག་ཁོ་ནས་མཉམ་དུ་མཐུད་སྦྲེལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་རིམ་གྱིས་ཁ་འཕྲལ་ཏེ་ཚོས་གཟུགས་སོ་སོར་འགྱུར་གྱི་ཡོད། |
| chromatic aberration མདོག་འཁྲུགས། | phys. Distortion of an image caused when light of different colors (and thus different speeds and refractions) focuses at different points when passing through a lens. Achromatic lenses correct this defect by combining simple lenses made of different kinds of glass. | ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཡིན་པའི་འོད་(དེར་བརྟེན་མགྱོགས་ཚད་དང་འཁྱོག་ཚད་ཀྱང་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་)དྭངས་ཤེལ་རྒྱུ་སྐབས་གནས་མི་འདྲ་བར་འདུ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཡོ་འཁྱོག ཤེལ་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སྟབས་བདེའི་དྭངས་ཤེལ་ཟླ་སྒྲིལ་བ་ལས་གྲུབ་པའི་ཚོན་མདོག་གཡོ་སེལ་དྭངས་ཤེལ་གྱིས་སྐྱོན་འདི་སེལ་གྱི་ཡོད། |
| Chromaffin cell ཀོ་ཚྭའི་ཚོན་འབྱར་ཕྲ་ཕུང་། ཁོར་མེ་ཕིན་ཕྲ་ཕུང་། | neurosci. | [ཀོ་ལྕགས་ཀྱི་ཚྭའི་ཚོན་འབྱར་བའི་ཕྲ་ཕུང་།] |
| choroid plexus རྩ་སྐྱིའི་དྲ་རྒྱ། | biol. A network of blood vessels in each ventricle of the brain, producing the cerebrospinal fluid. | ཀླད་ཤག་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཡོད་ཅིང་ཀླད་རྒྱུངས་གཤེར་ཁུ་སྐྱེད་སྐྲུན་བྱེད་མཁན་གྱི་ཁྲག་རྩའི་དྲ་རྒྱ་ཞིག |
| choroid རྩ་སྐྱི། | biol. A layer behind the retina of the vertebrate eye which contains blood vessels and pigment. | སྒལ་རུས་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་མིག་གི་དྲ་སྐྱིའི་རྒྱབ་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་ཆགས་རིམ་ཞིག་ལ་གོ་ཞིང་། དེའི་ནང་དུ་ཁྲག་གི་རྩ་སྦུབས་དང་ཚོན་རྩི་ཡོད་པ་ཡིན། |
